Het Gildeboek

In 2000 werd door het Sint Walburgisgilde van Netterden bij het Streekarchivariaat Regio Achterhoek het gildeboek in bewaring gegeven. Het register werd in eerste instantie opgenomen in de archiefbewaarplaats van de (voormalige) gemeente Gendringen. Met de verhuizing van de oude archieven (in verband met de gemeentelijke herindeling), werd ook het gildeboek in 2004 overgebracht naar de centrale archiefbewaarplaats van het streekarchivariaat te Doetinchem. Bij de bewaargeving werd uitdrukkelijk vastgelegd dat het St.Walburgisgilde de eigenaar blijft en dat het origineel vanwege de kwetsbare toestand niet ter inzage wordt gegeven. Bij de bewaargeving in 2000 werd geconstateerd dat een aantal bladzijden uit de binding was losgeraakt en dat bladranden vouwen en scheurtjes vertoonden. Voor de bestudering wordt bij het origineel een ingebonden fotokopie van het register bewaard. Voorts is een digitale transcriptie beschikbaar.

Over de stichtingsdatum van het St.Walburgisgilde te Netterden zijn geen gegevens bekend. Aangenomen wordt dat het gilde in de 15e eeuw gesticht kan zijn. In het archief van Huis Bergh is een akte gevonden met een vermelding over het Gilde in het jaar 1431. Het oudst bewaarde gildezilver, een borstschild met daarop een zilveren beeldje voorstellende de heilige Walburgis, dateert van omsteeks het jaar 1500. Bij het begin van de 21e eeuw floreert het Netterse St. Walburgisgilde nog volop, zij het dat de activiteiten tegenwoordig vooral van folkloristisch-culturele aard zijn. Het gilde is als organisator van de jaarlijkse kermis en schuttersfeesten een belangrijke sociale factor in de dorpsgemeenschap. De oorspronkelijke doelstellingen van het gilde waren zoals op folio 8 t/m 9 van het gildeboek te lezen valt: de verbreiding van Gods eer, het onderhouden van de liefde voor God en de mensen, het beslechten van onenigheid tussen de leden van het gilde door de gildemeesters en ouderlingen, het troosten (bijstaan) van de weduwen en wezen van de de gildegemeenschap, het helpen van armen en behoeftigen, bidden voor het zieleheil van de gestorvenen en een goed beheer van het vermogen van het gilde. Vooral in het licht van dit laatste moet het bijhouden van het ‘Gildt-Boeck’ worden gezien. Hoewel de perkamenten omslag het jaar 1718 vermeldt, dateren de oudst aangetroffen aantekeningen van 25 juni 1719. De jongste aantekeningen werden op 13 februari 1857 gemaakt.
Behalve over de verpachting van de gildegronden hebben de gildemeesters in het gildeboek te hooi en te gras aantekeningen over andere actuele zaken gemaakt. Zoals over (extreem) barre weersomstandigheden, de toestand in de wereld, de oogst, kerkelijke en militaire zaken. De eerste bladzijden zijn gewijd aan St. Walburgis, de schutspatrones van de Netterse parochiekerk en het gilde. In de bij de navolgende beschrijving te openen transcriptie is de beschrijving van het heiligenleven vooralsnog niet opgenomen.
Streekarschivariaat Regio Achterhoek P. Bresser, november 2008
Literatuur: -J.H.G. te Boekhorst, Het gildeboek van Netterden, De Ganzeveer, Feb. 2003, nr.37, blz.33-39 (periodiek Oudheidkundige Vereniging Gemeente Gendringen) -A.G. van Dalen, Gilden en schutterijen in de graafschap Bergh (Zutphen, 1971)
(bron: streekarchief regio Achterhoek)